A History of England in 21 Women – recenzja

Jenni Murray od ponad trzydziestu lat współtworzy program Woman’s Hour w BBC 4. Przeprowadziła wywiady m.in. z Margaret Thatcher, San Suu Kyi oraz Jane Goodall. W swoich programach porusza cały szereg ważnych dla kobiet kwestii, od kultury i polityki, przez biznes aż po rodzicielstwo czy zdrowie. Za swoje dokonania otrzymała Order Imperium Brytyjskiego.

Co zmotywowało ją do napisania tej książki? Jak sama przyznaje we wstępie, nigdy nie zgadzała się ze stwierdzeniem Thomasa Carlyle’a jakoby the history of the world is but the biography of great men. A jakie miejsce w historii Wielkiej Brytanii zajmowały kobiety? To prawda, że dopiero w 1929 roku kobiety otrzymały w świetle angielskiego prawa status „osoby”, jednak nie oznacza to, że wcześniej życie każdej z nich sprowadzało się tylko do zaspokajania potrzeb swojej rodziny i szydełkowania. Oczywiście trzeba było mieć zapał i odwagę, by przeciwstawić się panującym normom, jednak nasze bohaterki miały na tyle dużo samozaparcia, że udało im się przełamać bariery i zabłysnąć w świecie sztuki, polityki i nauki.

Image result for aphra behn

Autorka poświęca parę rozdziałów na opowieści o kobietach, które znane są szerokiej publiczności, jak Elżbieta II czy Margaret Thatcher, jednak jej głównym założeniem było przedstawienie postaci, które często spychane są na dalszy plan. Dzięki niej dowiadujemy się, że Aphra Behn była pierwszą kobietą, a zarazem szpiegiem, która zarabiała na swoje utrzymanie pisząc sztuki teatralne, co w XVII wieku było doprawdy wyjątkowe. Carolina Herschel za swoje dokonania w dziedzinie astronomii oraz poświęcenie i wsparcie dla brata, Williama, który odkrył Uran, otrzymała złoty medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego. Matematyczka Ada Lovelace, córka Lorda Byrona, jako pierwsza opublikowała algorytm, który miał zostać wykonany na maszynie, przez co dziś uważana jest za pierwszą programistkę. Obrazy walijki, Gwen John, tworzącej na początku XX wieku, zapomnianej aż do lat sześćdziesiątych, podziwiać dziś można m.in. w londyńskim Tate oraz nowojorskim Metropolitan Museum of Art.

Image result for Gwen john
Autoportret Gwen John. WikiArt.org

Naturalnie kilka rozdziałów Murray poświęciła również pionierkom w dziedzinie emancypacji kobiet. Mary Wollstonecraft jako jedna z pierwszych propagowała równouprawnienie kobiet. W swojej przełomowej książce Wołanie o prawa kobiet, przekonuje, że kobiety są zdolne do racjonalnego myślenia i powinny mieć równy dostęp do wiedzy i edukacji. Sufrażystki Millicent Fawcett i Emmeline Pankhurst latami walczyły o przyznanie kobietom praw wyborczych, choć pierwsza robiła to w sposób pokojowy i konstytucyjny, a druga, zainspirowana rewolucją francuską, uciekała się do bardziej radykalnych metod.

To tylko niektóre przykłady z książki napisanej w sposób lekki i przystępny. Dzięki takim autorkom jak Jenni Murray widzimy, że historia pisana była zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn. I choć tym pierwszym przez stulecia odmawiano dostępu do edukacji i udziału w życiu publicznym, znalazły się wśród nich jednostki, które dzisiaj możemy stawiać za wzór do naśladowania: dynamiczne, kreatywne, ambitne, pełne pasji i zapału do życia.